Mutfaklarımızda teflon kullanmalı mıyız?

Mutfaklarda kullandığımız aletler, yeni teknolojilerle daha pratik olacak şekilde üretilmeye çalışılıyor. Bu mutfak aletlerinden biri de teflon tava ve tencereler. Yemeğin yanmasını ve yüzeye yapışmasını engellemesi ve kolay temizlenmesi teflon kaplama mutfak aletlerini cazip kılan sebeplerden. Teflon tava ve tencerelerin kullanımının yaygınlaşmasının ardından, sağlık üzerindeki etkilerini araştıran çalışmalar da arttı. Sağlığa zararlı hatta kanserojen olduğu iddiaları yaygınlaştı.

Teflon tava ve tencerelerin sağlık üzerindeki etkileri nelerdir, gerçekten zararlılar mı?

Teflon tava ve tencerelerin aradığımız özelliklerini sağlayan teflon maddesidir. Bu aletlerin yüzeyi poli-tetra-floro-etilen (PTFE), yani “teflon” denilen, sentetik bir polimer ile kaplanmaktadır. Başka kimyasallarla reaksiyona girmeyen ve kaplandığı yüzeyin pürüzsüz olmasını sağlayan bu madde 1940’dan beri ticari olarak kullanılmaktadır.

Teflon tava ve tencerelerin sağlık için muhtemel zararlarına gelirsek, öncelikle bu aletlerin yüksek ısıya maruz kalmasıyla havaya, evcil kuşların ölümüne dahi yol açabilecek zehirli dumanlar saldığı bilinmektedir. Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta’ya göre, bu zehirli dumanlar insan sağlığı üzerinde oldukça tehlikeli bir etkiye sahiptir. Bu dumana maruz kalan insanlar, “Teflon gribi” ya da “polimer dumanı ateşi” denilen bir rahatsızlık geçirebilirler. Teflon gribi, dumana maruz kalındıktan 4-8 saat sonra ortaya çıkan ani titreme, yüksek ateş, baş ağrısı, öksürük ve göğüste sıkışma hissi ile kendini göstermektedir. Prof. Dr. Küçükusta, bu gribin ileriki safhalarına dair net bir bulgu olmasa da, evcil kuşları öldürebilen bir maddenin insan sağlığı üzerinde ciddi tehlikeler oluşturacağının açık olduğuna değinmektedir.

Teflonun kanserojen olup olmadığına dair tartışmalara Prof. Dr. Küçükusta’nın cevabı ise şöyledir: Teflonun direkt kanserojen olduğu kanıtlanmamış olsa bile, içinde bulunan PFOA olarak bilinen perfloro-oktanik asidin kanserojen etkisi vardır. Bu asit insan vücudunda ve çevrede uzun süre kalabilir, özellikle kontamine su kaynaklarında yüksek değerlerdedir. Kanser riski içeren bu madde, hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde, karaciğer, testis, meme ve pankreas kanseriyle ilişkilendirilmiştir. PFOA maddesiyle çalışanların ise mesane ve böbrek kanseri riski daha fazladır.

Öyleyse, teflon tava ve tencerelerin zararlarından korunmak için ne yapabiliriz?

Sağlığımız için, mümkünse, teflon yerine, paslanmaz çelik, dökme demir ve sıcağa dayanıklı camdan veya seramikten kaplar kullanmalıyız. Eğer, teflon kullanmak konusunda ısrarcıysanız da aşağıdaki önlemleri almak en doğrusu olacaktır.

Teflon tava ve tencereleri önceden ısıtmamak ve ısısının 232 derecenin üzerine çıkmamasına dikkat etmek ilk alacağımız önlem olmalıdır. Ayrıca, bu aletleri kullanırken mutfağımızın iyi havalandığından, gerekirse aspiratörün çalıştığından emin olmalıyız. Özellikle evcil kuş sahibiysek, kuşumuz teflon tava ve tencerelerin çıkardığı duman yüzünden ölebileceğinden, onları mutfaktan uzak tutmalıyız.

Sağlıkla kalın.

30.05.2017