Doğal, organik veya endüstriyel yumurta, hangisi?

En temel ve besleyici gıdalardan biri olan yumurta, elde edildiği tavuklar ve üretim süreçleri nedeniyle son zamanlarda oldukça konuşuluyor. Yumurtalar üretim süreçlerine göre farklı sınıflandırılıyor ve farklı adlandırılıyor, bu da özelliklerini ve içeriğini büyük oranda etkiliyor. Numaralandırma sistemi ile, yumurta üzerindeki kodlardan da artık anlaşılacak şekilde, yetiştirme şekillerine göre yumurtalar dört gruba ayrılıyor; organik yumurta, serbest gezen tavuk yumurtası, kümeste yetiştirilen tavuk yumurtası ve kafeste yetiştirilen tavuklardan elde edilen endüstriyel yumurtalar.

Tüketicilerin bilinçlendikçe daha da önem verdiği konulardan biri doğal, organik yumurta tercih etmek oldu. Doğal ve organik yumurtalar, doğal ortamlarında özgürce gezip dolaşan tavuklardan elde edilmektedir. Bu tavuklar, ihtiyaç duydukları her türlü vitamin ve minerali doğal yaşam içerisinden karşılamaktadırlar. Bol güneş görürler. Üretim süreçlerinde kimyasal maddelere maruz bırakılmazlar. Buğday, yeşillik, arpa, fiğ gibi doğal besinleriyle veya organik yemlerle beslenirler, GDO, kimyasal veya katkı maddesi içeren yemlerle beslenmezler. Bu tavukların yumurtaları genellikle sert kabuklu ve farklı boyut ve renklerde olmaktadır. Vitamin, mineral ve Omega-3 bakımından ise en zengin yumurtalardır.

En yaygın ve en ekonomik yumurta çeşidi ise, endüstriyel yumurtalardır. Endüstriyel yumurta üretim sisteminde, tüm tavuklar kapalı kümesler içerisinde yaşamaktadır. Bu tavukların dış ortamdaki temiz havayla, doğal toprakla ve güneşle birebir temasları yoktur. Güneş ışığı yerine yapay ışıklarla aydınlatma sağlanarak tavuktan elde edilecek yumurta verimi arttırılmaya çalışılır. Kafeslerdeki tavuklar belli oranlarda karıştırılmış ve yem rasyonu olarak ifade edilen çeşitli katkı maddelerini de içeren yemlerle beslenirler. Ayrıca gelişim sürecini hızlandırmak amacıyla hormon ve antibiyotikler de kullanılır. Bir bölme içerisinde 6-7 tavuğun bir arada bulunduğu kümeslerde kanibalizmi yani yamyamlığı önlemek amacıyla tavukların gagaları kesilmektedir. Bu şekilde tavukların yemlerini daha iyi yemesi de sağlanmaktadır. Yumurta kabukları genellikle ince, aynı renge sahip ve aynı boyutta olmaktadır. Bu yumurtaların besin değerleri organik yumurtalara göre oldukça düşük olmasına rağmen, maliyet düşüklüğü ve seri üretim sağlama kolaylığı nedeniyle tavukçulukta en çok tercih edilen üretim şeklidir.

Üretim sürecindeki bu farklılıkların sonucu olarak, yumurtaların içerdiği Omega-3 ve Omega-6 miktarları değişmektedir. Doğal ve organik yumurtalarda, sağlığımız için çok önemli olan Omega-3 daha yüksektir. İçerdiği Omega-3 miktarı kadar önemli diğer nokta ise, Omega-3/Omega-6 dengesidir. Bu oran doğal yumurtalarda 1’e 4’tür; yani 1 birim Omega-3 varsa 4 birim Omega-6 içerir. Bu vücudumuz için uygun bir orandır. Fakat üretim sistemlerinde yetiştirilen tavukların yumurtalarında bu oran 1’e 50 olmaktadır. Bu da yeteri kadar Omega-3 alırken çok yüksek miktarda Omega-6 almamıza sebep olur. Bu da sağlığımız için büyük bir tehdit oluşturur.

Doğal ve organik yumurta veya endüstriyel yumurtanın üretim süreçleri tabi ki fiyatlarına da yansıyor. Hangisini satın alacağımıza karar verirken fiyat farkını bizi hastalıklardan ve sonraki maliyetlerden korumasını da göz önüne alarak değerlendirmek daha doğru olacaktır. 

Sağlıkla kalın.

Kaynaklar:

Öztürk, A.K. & Türkoğlu, M. (2012), Türkiye’de Organik Tavukçuluk (Derleme)-(Organic Poultry in Turkey; A Review). Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg. 2012, 52 (1) 41-50

Cerolini, S., Zaniboni, L., La Cognata, R. (2005), Lipid characteristics in eggs produced in different housing systems. Ital. J. Anim. Sci.: 4, Suppl. 2, 520.

Ekinci, Ö., Esenbuğa, N. (2010), Kanatlı Üretiminde Organik Tarım. Türkiye IV. Organik Tarım Sempozyumu, 28 Haziran - 1 Temmuz 2010, Erzurum, Poster Bildiriler: 539- 544.

Koç, Prof. Dr. M. (2014), Organik mi, endüstriyel mi? Gıda Dergisi

Lampkin, N. (1997), Organic Poulty Production, Final report to MAFF. Prifys Cymru, Abersytcuyth, The University of Wales.

Mugnai, C., Dal Bosco, A., Castellini, C. (2009), Effects of rearing system and season on the performance and egg charasteristics of Ancona laying hens. Italy Journal Animal Sci. 8, 175- 188. 11. 

Özen, N., Sayan, Y., Ak, İ., Yurtman, Y., Polat, M. (2009), Hayvansal Üretim-Çevre İlişkileri ve Organik Hayvancılık. http://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/e98410c45ea98ad_ek.pdf

Şahin, A., Kutlu, H.R., Görgülü, M. (2004), Organic chicken production: Chicken meat and egg production by care and nutrition based on organic agriculture principles. 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 1-3 Eylül 2004- Isparta, Poster Bildiriler (Cilt 2): 278-285.

15.06.2017