Trans yağdan neden uzak durmalıyız?

Bilinçli tüketim alışkanlıkları arttıkça uzak durulacaklar listesinin ilk sıralarında yer almaya başladı trans yağlar. Satın aldığımız gıdalarının üzerinde “trans yağ içermez” ibaresini aramaya başladı gözlerimiz. Peki trans yağ tam olarak ne anlama geliyor? Zararları neler ve neden uzak durmamız gerekiyor?

Trans yağ nedir?

Öncelikle trans yağları, doğal ve yapay olmak üzere iki gruba ayırabiliriz. Trans yağların çok az bir kısmını oluşturan doğal olanlar, süt ürünleri ve et ürünlerinde trans yağ asitleri şeklinde eser miktarda bulunmaktadır. Doğal oldukları için vücuda zararları yoktur. Doğal olmayan, yapay trans yağlar ise, bitkisel yağların hidrojen atomlarıyla doyurulması yani ısıtılması ile oluşan katı yağlardır. Hidrojen içeriği arttıkça yağın katılığı artmaktadır. Tamamen yapay olarak üretilen ve insan vücuduna yabancı olan bu trans yağlar, sağlığımız için tehdit oluşturan yağlardır.

Trans yağların kullanılmaya başlamasının ana sebebi gıdaların raf ömrünü uzatmak ve neredeyse hazır gıdaların birçoğunda bulunuyor. Cips, patlamış mısır, bisküvi, çikolata, dondurma, kızarmış patates, donmuş gıdalar, fast food ürünler ve hazır soslar ise en çok trans yağ içeren gıdalar olarak biliniyor.

Trans yağdan neden uzak durmalıyız?

Trans yağların sağlığımıza etkilerinden biri iyi kolesterol olarak bilinen HDL kolesterolü azaltırken, kötü kolesterol olarak bilinen LDL kolesterolü arttırmalarıdır. LDL seviyesinin artması sonucu, damar sertlikleri ve bununla birlikte kalp krizi ve felç riski ortaya çıkmaktadır. Vücuda alınan trans yağlar, kolesterolü arttırmasının yanı sıra kandaki trigliserid miktarını da arttırmaktadır. Kandaki şeker seviyesini etkileyen bu durum, trans yağların şeker hastalığı için de önemli bir risk oluşturmasına neden olmaktadır.

Ayrıca, özellikle beynimiz ve de tüm vücudumuz için oldukça önemli olan omega-3 yağ asitlerinin işlevi, trans yağların varlığında bozulmaktadır. Trans yağlar; yağlanma, kilo alma ve en ileri boyutta obeziteye kadar giden ciddi sağlık problemlerine de neden olmaktadır. Trans yağların hamilelik döneminde alınması, bebek gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Yapılan araştırmalar direkt etkilerinin yanı sıra, alzheimer, kanser, kısırlık, karaciğer hastalıkları ve depresyonu tetikleyerek bu hastalıkların oluşma riskini arttırdığını göstermiştir.

Trans yağlardan nasıl uzak duracağız?

Trans yağlardan korunmak için gıdaların etiketlerindeki içindekiler kısmını okumak oldukça önemli. Trans yağ yerine sıklıkla kullanılan “hidrojene bitkisel yağ” ve “hidrojene nebati yağ” ibarelerinin de aynı anlama geldiğini unutmayın. Margarin gibi yapay katı yağların ve hazır gıdaların çoğunda trans yağ olduğunu hep hatırlayın.

Ayrıca, Prof. Dr. Canan Karatay evlerimizde kullandığımız mısır özü ve ayçiçek yağı için bu yağlar ısındığı zaman trans yağ oluştuğunun altını çiziyor. Kızartmalar da bu sebeple tam bir trans yağ kaynağına dönüşüyor. Kızartmalardan uzak dururken, trans yağ tüketmemek için yemeklerimizde tereyağı, zeytinyağı veya fındık yağı tercih etmek gerekiyor.

Yağlar yakıldığında trans yağ oluştuğu için, kızgın yağ gibi mangalda çok pişirilmiş etlerden de uzak durmalıyız.

Karatay’ın verdiği diğer bir bilgiye göre de, çok pişirilmiş bir yumurta (çok haşlanarak sarısının etrafı gri-yeşil olmuş ve sarısı un ufak olan veya yüksek ısıdaki yağda kızartılmış yumurta) doğallığını kaybeder ve içeriğinde bol miktarda trans yağ oluşur. Diğer bir deyişle, yumurtanın faydalı içeriği artık zararlı bir içeriğe dönüşmüştür. 

Sağlığımız için trans yağ içeren gıdalardan uzak durmak çok kritik. Bunun yerine doğal besinleri tüketmek uzun ve sağlıklı yaşamın anahtarıdır.

Sağlıkla kalın.

01.07.2017